In opdracht van de gemeente Dordrecht is Bart tweeënhalf jaar projectmanager voor Amstelwijck geweest. Een periode waarin veel is bereikt. Hieronder blikt Bart terug en vertelt hij waar hij het meest trots op is.
Waar ik het meest trots op ben? Dat we de ecologische ambities overeind hebben gehouden.
Op een zomerse dag in 2020 sta ik in de fraaie achtertuin van een bezorgde bewoner van de Dordtse Hout in Dordrecht. Vanaf haar terras zie ik mijn projectgebied. Ik zie oude sportvelden, de restanten van de gesloopte kantines en het oude ziekenhuisterrein. Als ik iets dichterbij kijk, zie ik de oude krekenstructuur van de Oostkil, oude bomen en een beverburcht. Ik hoor vogels en ik ruik kruiden en bloemen. Ik snap – nee ik voel – dat de komst van 800 woningen de bewoner bang maakt dat dit unieke stukje groen Dordrecht beschadigd wordt.
Tegenover haar achtertuin verrijst de komende jaren de nieuwe wijk Amstelwijck. Dit is voor Dordrecht een gedurfd concept: 800 woningen in het hogere segment in een gebied dat door de ligging langs de snelweg, de provinciale weg en het spoor op het eerste gezicht niet een uitgelezen locatie lijkt voor woningbouw. Daar bovenop zijn de ambities qua woonmilieu, klimaat, biodiversiteit hoog (woneninamstelwijck.nl).
Voor mij als projectmanager is het een geweldige opdracht geweest. Inmiddels wonen de eerste mensen in Amstelwijck, een gebied dat drie jaar geleden alleen nog op papier bestond. De opgave was complex: geluidsoverlast, complexe aanbestedingen met partijen als Rijkswaterstaat en ProRail, een kritische omgeving, bestuurlijke prioriteit, het opzetten van een geheel nieuwe grondexploitatie en het opzetten van omgevingsmanagement (primeur voor Dordrecht).
Bart van Wijk
Ecologie als speerpunt
Mijn komst in Dordrecht viel samen met de start van een andere nieuwe medewerker: Dordrecht heeft sinds 2020 met Sjoerd Dirk Fiaschi een stadsecoloog in dienst. De ecoloog werd een onmisbaar onderdeel van ons team: hij stelde concrete toetsingskaders op voor tenders en beoordeelde plannen inhoudelijk op hun bijdrage aan de biodiversiteit. Op een bevlogen manier heeft hij ons als projectteam, maar ook de omwonenden en ontwikkelaars meegenomen in de materie.
Natuurwaarden als uitgangspunt
Omwonenden betichten een gemeente of ontwikkelaar regelmatig van onzorgvuldige omgang met bomen – en dat is niet altijd onterecht. In Amstelwijck wilden we dit anders aanpakken. 40 procent van het ontwikkelgebied moet onbebouwd en onverhard blijven. Bestaand groen (de bomen!) en de bijbehorende biodiversiteit zijn integraal onderdeel van het plan en worden vanaf het begin als belangrijke kwaliteit gezien.
Ondertussen ontwikkelde het Waterschap concrete plannen om het grondwaterpeil in het gebied te laten stijgen. Hiermee werd het lot van veel bestaande volwassen bomen onzeker. Op dat moment gingen de gemeente, omwonenden, groeperingen als de Bomenridders, ecologen, ingenieursbureaus, boomspecialisten en ontwikkelaars in gesprek met het Waterschap. In die gesprekken ging het over onderwerpen als klimaatadaptatie, waterveiligheid en groen en is langzaam wederzijds begrip ontstaan.
Het is de gemeente ernst wat betreft klimaat en waterveiligheid – dus de opgave van vernatting waar het Waterschap voor staat, wordt erkend. Maar tegelijkertijd groeide aan twee kanten het besef dat het unieke aan de ontwikkeling van Amstelwijck juist het groenblauwe karakter is van de wijk. Een projectontwikkelaar verwoorde het tijdens een verhitte discussie als volgt: “Die volwassen mooie grote bomen zijn onvervangbaar. Ze zijn dé reden dat mensen hier straks een huis kopen en daar veel geld voor betalen, zonder deze bomen woon je in zomaar een wijk ingeklemd tussen de A16 en de N3”. We hebben uiteindelijk een fraai resultaat bereikt voor alle partijen. We hebben op een veilige en klimaat adaptieve manier het bestaande groen gered. Net zo belangrijk voor het project was dat belanghebbenden hebben gezien dat het de gemeente bij dit project ernst is wat betreft de waarde van het groene karakter van het gebied.
Ik ben blijvend vergroend
Tijdens mijn ‘afscheidstour’ stond ik weer in dezelfde achtertuin in de Dordtse Hout. Er was opluchting bij de buurtbewoonster: we hebben echt geluisterd en de natuur achter haar huis is mooi ingepast in de nieuwe plannen.
Ik heb in dit project veel geleerd over samenwerken, omgevingsmanagement, aanbestedingen, geluidschermen, Rijkswaterstaat, de Omgevingswet en nog veel meer. Maar wat echt blijvend anders is, is mijn ‘groene competentie’ als projectmanager. Ik weet inhoudelijk meer over biodiversiteit, ecologie en de enorme meerwaarde van (bestaand) groen. En ik heb gezien hoe natuur partijen kan samenbrengen.
Klimaatadaptatie, waterkwaliteit, ecologie en biodiversiteit zijn in Amstelwijck concreet geworden voor mij. Ik ga in de toekomst nog scherper sturen op deze kwaliteiten en mijn opdrachtgevers en marktpartijen uitdagen om uit de unieke groene kwaliteiten van een plek te bewaken en versterken in nieuwe projecten.