Op een zomerse dag naar het strand van Bloemendaal aan Zee of Zandvoort? Dikke kans dat je dan met de auto over de Zeeweg gaat. Een bijzondere historische weg, slingerend door het prachtige duinlandschap van Zuid-Kennemerland. Op de ruim opgezette ‘Parkway’ gebeuren helaas ook regelmatig ongevallen. Hier gaat de provincie Noord-Holland iets aan doen. Geen makkelijke opgave als je bedenkt dat mens en dier hier veilig gebruik van moeten kunnen maken, zonder het beschermde landschap aan te tasten.
Een unieke weg met flinke uitdagingen
De Zeeweg van Overveen naar Bloemendaal aan Zee is een dubbele 80-kilometerweg met middenberm, die het duinlandschap zo’n vier kilometer doorsnijdt. Een groot deel van het jaar is het een van de rustigste wegen in deze categorie. Maar zodra het zomers weer is en strandgangers hun weg naar Bloemendaal aan Zee en Zandvoort weten te vinden, is die rust echter ver te zoeken.
Naast de onregelmatige stranddrukte speelt er meer op de Zeeweg. De weg loopt dwars door de duinen en is een fysieke barrière in het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Regelmatig vinden er ongevallen plaats tussen overstekende damherten en auto’s. Daarbovenop is er in de zomermaanden veel uitgaanspubliek dat ’s avonds van Bloemendaal aan Zee via de Zeeweg teruggaat naar Haarlem of Amsterdam. Al deze eigenschappen maken de Zeeweg bijzonder, maar tegelijkertijd ook complex.
Behouden én vernieuwen
Vanaf 2028 staat er groot onderhoud op de planning voor de Zeeweg. Een kans voor de provincie Noord-Holland om iets te doen aan de verkeersveiligheid. Maar de opgave is eigenlijk groter dan dat. Naast verkeersveiligheid speelt ook de verbinding van de natuurgebieden, stikstofreductie, duurzaamheid, klimaatadaptatie en het behoud van doorstroming van verkeer. De provincie wil oplossingen daarom niet in haar eentje bedenken, maar samen met inwoners, ondernemers, weggebruikers en andere betrokkenen. Om tot een nieuw ontwerp van de Zeeweg te komen, verzorgt projectmanagementbureau VINU het omgevingsmanagement. Joris Tensen en Bart Gerrits begeleiden het traject. Het duo had een mooie start van het project. In het kader van het 100-jarig bestaan van de Zeeweg werd namelijk een prijsvraag uitgeschreven over hoe de Zeeweg een stuk veiliger gemaakt zou kunnen worden, zonder dat dit ten koste zou gaan van de beleving van het omliggende landschap. “Dat is het paradoxale aan dit project”, weet Tensen. “Men wil de huidige uitstraling van de weg behouden, maar tegelijkertijd maatregelen invoeren om de veiligheid te verbeteren. Met alleen een 60 km-bord plaatsen zijn we er niet.” De ideeën over welke maatregelen er genomen zouden moeten worden, variëren nogal. Hier structuur in bieden en alle belangen in kaart brengen is de taak van het duo.
Stap voor stap meenemen
Het uitgebreide omgevingsmanagement behelst hier onder meer een ‘stap voor stap’ aanpak. Die was nodig om inzicht te krijgen in de vele opgaven en de belangen daarbij. Bij een diverse groep betrokken belanghebbenden werd een lange lijst aan potentiële maatregelen opgehaald, in kaart gebracht en afgewogen. Dit alles in nauw overleg met de betrokkenen. Het afwegingskader en de daaruit voortvloeiende varianten werden ook weer voorgelegd aan deze stakeholders. Het hele participatietraject verliep zowel digitaal als fysiek. “Je merkt dat door de ervaringen in coronatijd mensen ook makkelijker online hun input geven. Ook groepen die gewend waren aan traditionele inspraakmethodes.
Het uitgebreide omgevingsmanagement heeft echt meerwaarde voor deze complexe opdracht, vindt Gerrits. “Het is een complexe opdracht met meerdere opgaven. Er spelen dus veel verschillende belangen. Door vooraf duidelijk zowel over de randvoorwaarden als het te doorlopen proces te communiceren, voorkomen we teleurstelling en creëren we begrip. Belangrijk is dat we gedurende het traject hier aandacht voor blijven houden”.
Uitwerking voorgestelde maatregelen
De voorgestelde maatregelen waren uiteenlopend: van aparte busbanen tot speciale snelfietsstroken. Ze zijn uiteindelijk allemaal getoetst aan de verschillende opgaven. Verkeersveiligheid was in eerste instantie de belangrijkste, maar is zeker niet de enige uitdaging. Samen met ingenieursbureau RHDHV heeft VINU alle opgaven meegenomen in de plannen. Gerrits: “Het verlagen van de stikstofuitstoot blijkt een lastige opgave. We moeten er in elk geval voor zorgen dat de situatie niet verslechtert.” De opgaven rondom landschap en natuur kunnen goed meegenomen worden. De getoetste maatregelen zijn inmiddels vertaald naar een aantal ontwerpvarianten. Welke keuze de provincie wil uitwerken laat nog even op zich wachten. Dit heeft te maken met een breder project van de provincie: Bereikbaarheid Kust. Dat project loopt parallel aan de plannen voor het groot onderhoud aan de Zeeweg. Keuzes die de provincie in dat traject maakt, hebben ook invloed op hoe de Zeeweg uiteindelijk definitief wordt ingericht. Wel wordt gekeken of er op korte termijn al maatregelen getroffen kunnen worden, los van de opgestelde varianten. 2028 is voor de weggebruiker namelijk nog ver weg.”
Naar een duurzame inrichting
Welke aanpassingen aan de Zeeweg worden gedaan, wordt in het najaar duidelijk. Dan werken de provincie, RHDHV en VINU verder samen aan een ontwerp. De provincie kiest dan een ontwerpvariant, die RHDHV verder gaat uitwerken. VINU pakt in die fase weer het omgevingsmanagement op. “We hopen vooral dat we na praten, afwegen en maatregelen uitvoeren, het unieke karakter van de Zeeweg kunnen behouden, terwijl we toch iets kunnen doen aan de verkeersveiligheid. De brede betrokkenheid leidt hopelijk tot een succesvol proces.
Klik hier om naar het artikel op het Mobiliteitsplatform te gaan.