De stad Leiden groeit. Maar hoe zorg je ervoor dat de stad leefbaar blijft voor mens én natuur? Met die vraag als uitgangspunt werkt de gemeente aan de Tweede Groene Ring: een levendige verbinding van water en groen, om én door de stad. Een circa 16 kilometer lange ring die natuur, wijken en mensen met elkaar verbindt – en ruimte biedt aan ontmoeting, beweging en biodiversiteit.
PanoramaPark: een groene visie vol iconen en kiempunten
Om tot het beste ontwerp te komen organiseerde de gemeente een prijsvraag voor ontwerpbureaus. Na een intensief proces van selectie, participatie en beoordeling, koos de jury – samen met de stad – voor PanoramaPark als winnend concept. Het ontwerp is van Polyfern landscape architects, samen met InnoBeweegLab en BUREAU BRICK.
Wat PanoramaPark bijzonder maakt? Het combineert het grootse met het persoonlijke. Door elf kenmerkende plekken langs de ring om te vormen tot recreatieve icoonpunten krijgt de groene ring een duidelijke structuur én herkenbaarheid. Elk icoon vertelt een ander verhaal van de stad: van waterstad tot polder, van buitenplaats tot bioscience hub. Tussen deze iconen ontstaan met bewoners de zogeheten kiempunten: kleine, lokaal ontworpen plekken – een buitenfitnessplek, een SUP-opstappunt of een pluktuin – die de ring tot leven brengen in de wijk.
VINU als partner
VINU legde samen met de gemeente de fundering voor dit traject. In opdracht van de gemeente ontwikkelde VINU (Rosanne van Vliet en Maarten van Oosterom) een procesaanpak. Deze procesaanpak had als doel om de hoge ambities voor de Tweede Groene Ring te vertalen naar een concrete en haalbare aanpak om de hoge ambities te vertalen naar zichtbare resultaten.
Drie belangrijke elementen uit deze aanpak zijn:
- Samen met de stad: Van begin tot eind wordt samengewerkt tussen inwoners, organisaties en experts. In coproductie met een stadsteam van strategische denkers uit de stad werd het concept van de Tweede Groene Ring inhoudelijk uitgewerkt – als waarborg voor draagvlak, verbeeldingskracht en betrokkenheid.
- Slimme verbinding tussen beleid en praktijk: De procesaanpak koppelt beleidsambities aan concrete (deel)projecten en initiatieven in de stad. Zo ontstaat stapsgewijs een samenhangende groene structuur, waarbij ook lopende projecten actief worden verbonden.
- Heldere organisatie én ruimte voor initiatief: De aanpak voorziet in een stevige structuur met een kernteam, procesteam en stadsteam, maar laat tegelijk ruimte voor experiment, kennisdeling en initiatief vanuit de stad. Zo worden ambities realistisch én inspirerend gemaakt.
Als onderdeel van een kundig en divers projectteam is VINU nauw betrokken gebleven. Daan Haafkes is als projectmedewerker verantwoordelijk voor de projectorganisatie. Daarnaast adviseert hij over strategie, communicatie en participatie. Sylvia Weijers heeft het omgevingsmanagement opgezet en werkte een jaar als omgevingsmanager.
Met PanoramaPark als leidraad zet Leiden nu concrete stappen richting de realisatie van een tweede groene ring. De visie zal de komende tijd breder worden gedeeld met de stad. Ook wordt bekeken hoe het ontwerp al meegenomen kan worden in projecten die al lopen of binnenkort gaan starten.
Het motto van het project blijft overeind: van begin tot eind samen met de stad. De Tweede Groene Ring is méér dan een park. Het is een uitnodiging aan de stad om mee te bouwen aan een groene toekomst. Om zo de voorwaarde te scheppen voor de verdichting van de stad, en meer biodiversiteit sociale cohesie.
In onze interim- en adviesrol hebben we gestuurd op slim schakelen tussen schaalniveaus: van polderniveau tot provinciaal niveau. Hoe kleiner de schaal, hoe scherper je ziet wat nodig is om belangen bij elkaar te brengen. Die grotere schaalniveaus heb je wel nodig: om visie, instrumenten en slagkracht te organiseren.
Bron foto’s: Polyfern landscape architects
