Wie?
Maja Bosch, senior projectmanager van VINU, was voor SADC programmamanager voor de ontwikkeling van de Digital Twin van de Airport Corridor. Dat is een initiatief van SADC in samenwerking met gemeente Amsterdam, gemeente Haarlemmermeer, provincie Noord-Holland, Schiphol Group en kennispartners AMS Institute en Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) van de TU Delft.
Wat?
“Ik ben een jaar programmamanager geweest van de Digital Twin vanuit SADC. De vraag die ik het vaakste heb gekregen is toch wel ‘wat is dat dan?’. In het kort: een Digital Twin is – letterlijk – een digitale kopie van de werkelijkheid. Doel van zo’n tweeling is om een soort digitaal laboratorium te ontwikkelen, waar je het effect van verschillende keuzes kunt simuleren. Zodat je uiteindelijk betere keuzes kan maken voor de echte wereld.”
Waar?
“De Airport Corridor is het gebied vanaf de Zuidas in Amsterdam, via Schiphol naar Hoofddorp. Nu al een economisch zwaartepunt in Nederland, maar de ontwikkeling in die corridor kan nog een enorme sprong maken als straks de Noord/Zuidlijn wordt doorgetrokken.”
Waarom?
“Die Noord/Zuidlijn was een belangrijke aanleiding: kunnen we niet breder kijken dan alleen naar het mobiliteitseffect? Wat kunnen we nou voor nieuwe gebieden realiseren langs de toekomstige metrostations? En hoe voegen we niet alleen financiële waarde toe, maar juist ook maatschappelijke? Grote vragen, waarop het antwoord deels ligt in integraal kijken, regionaal handelen. Maar daar heb je wel een gemeenschappelijke kennisbasis voor nodig. Zo werd het eerste stadium van de Twin – een gedeelde databank met dashboards, die onder meer inzicht geven in duurzame bereikbaarheid, economische potentie en de ecologische structuur van het gebied – geboren.”
Hoe?
“Ik was programmamanager in de tweede fase: de basis stond, maar we wilden als volgende stap concrete toepassingen ontwikkelen. Doel was om te testen hoe we de Twin het beste konden gebruiken. We hebben heel bewust verschillende, innovatieve modules gebouwd. Eén rekentool kijkt op regionale schaal naar de financiële en maatschappelijke baten van de Noord/Zuidlijn. Die module is echt gericht op bestuurders en ambtenaren om de impact van gezamenlijke keuzes scherp in beeld te krijgen. Een andere module was juist gericht op ontwerpen op kavelniveau: met een ecologisch model kunnen marktpartijen snel inzicht krijgen in de impact van groene maatregelen op de biodiversiteit. Daar wordt het heel concreet: wat is nou slimmer, overal groene daken realiseren, of juist zo veel mogelijk ruimte op de kavel groen inrichten? Ik ben ook trots op de monitor brede welvaart. Voor fysieke, mentale en sociale gezondheid en nabijheid van voorzieningen hebben we voor het eerst een model gebouwd dat kijkt naar brede welvaart op werklocaties. Er wonen misschien geen mensen, maar werknemers zijn er wel zo’n 40 uur per week.”
Wat zijn de belangrijkste lessen die je hebt geleerd?
“Ik heb heel veel geleerd over digitale innovatie in samenwerking met verschillende partijen – van techneuten tot bestuurders en beleidsambtenaren. Maar wat ik elke (semi)overheid zou adviseren is:
- Werk projectmatig: oefen je digitale skills en leer de juiste vragen te stellen
Belangrijker nog dan het eindresultaat is – cliché – de weg ernaar toe. Je leert heel scherp te formuleren wat nu eigenlijk de maatschappelijke opgave is. En hoe je die kunt vertalen in een digitaal product. Niet alle (kleinere) overheden hebben evenveel digitale skills in huis. Dus zie een digitaal innovatietraject ook echt als een leerproces voor het team dat ermee aan de slag gaat. En zorg dat je toewerkt naar een groter doel, maar de weg ernaar toe heel bewust opknipt in projecten, die allemaal direct iets opleveren. En bouw evaluatiemomenten in waarbij je heel kritisch bent: gaan we hiermee door en zo ja, waarom en hoe? - Realiseer je dat digitale innovatie ook altijd sociale innovatie is
Wie gaat uiteindelijk aan de slag met de digitale innovatie? Die personen – iemand uit je team, een inwoner, een bestuurder – moeten meteen als hooggeëerde gasten aan tafel zitten, ook als ze geen onderdeel zijn van het projectteam. Zo voorkom je dat digitale innovatie steeds verder af komt te staan van de oorspronkelijke vraag – een valkuil waar technische teams nogal eens in vallen. Steek dus voldoende tijd in het meenemen van alle betrokkenen. - Artificial Intelligence biedt enorm veel potentie
De volgende stap voor de Digital Twin van de Airport Corridor is het implementeren van artificiële intelligentie. Daarmee kan je een belangrijke stap zetten: je kunt enorme hoeveelheden realtime data gaan analyseren en je kunt een model bouwen dat zelf van die data leert en voorspellingen maakt. Dat is de volgende stap in het volwassen worden van een digital twin. Maar, stap één blijft wel: eerst je intelligence op orde, dan pas artificiële intelligentie er bovenop gooien. Anders riskeer je een situatie waarin eigenlijk niemand in je organisatie echt goed begrijpt hoe een model werkt en wat de beperkingen ervan zijn. Artificiële Intelligentie vraagt kortom ook om menselijke intelligentie.”