VINU werkt met veel energie aan projecten in de duinen. De duinen zijn onze bescherming tegen de stijgende zeespiegel, een fijne plek om verkoeling op te zoeken op warme dagen, en een plek vol biodiversiteit en unieke natuur. De duinen zijn onlosmakelijk verbonden met Holland en haar geschiedenis. De duinen zijn onderdeel van het kustlandschap, waarbij de primaire duinen het land tegen de zee beschermen, de binnenduinrand daarachter vol natuur en diersoorten is uniek voor Nederland, en daarachter bevindt zich een rijk cultuurlandschap met grote landgoederen uit de 13e tot 18e eeuw.
Wat speelt er in de duinen?
Biodiversiteit neemt af, de waterkwaliteit is op veel plaatsen onvoldoende en de drinkwaterbeschikbaarheid wordt bedreigd. Daarom werkt VINU aan het bevorderen van de natuur- en cultuurwaarde in het kustlandschap. Dat raakt altijd aan urgente vraagstukken als verstedelijking en toenemende recreatie. Op dinsdag 17 september delen VINU-ers Bart, Rosanna, Roland, Fabienne, Maja, en Rosanne hun ervaringen bij drie projecten in de duinen, en hoe ze van elkaar leren.
De binnenduinrand: meer natuur voor een evenwichtiger duinsysteem
De Noord-Hollandse binnenduinrand is een waardevol, uniek en divers gebied. De provincie Noord-Holland wil het natuursysteem van de binnenduinrand robuuster en toekomstbestendiger maken door 300 hectare Natuurnetwerk Nederland (NNN) eraan toe te voegen. Door NNN aan te leggen op verschillende locaties in de binnenduinrand kan de Provincie aan de slag met het verder ontwikkelen van natuur, het zekerstellen van onze drinkwatervoorziening en met klimaatdoelen. Het toevoegen van NNN aan de binnenduinrand gaat volgens het saldo-0-principe, wat betekent dat elders in de provincie 300 hectare NNN verdwijnt.
VINU-ers Roland, Maja, Bart en Rosanna onderzochten op welke plekken het natuur- en watersysteem in de binnenduinrand het meest kan profiteren van toegevoegde NNN. De zoektocht naar deze gebieden leidt uiteindelijk tot een uitvoeringsstrategie. Dit brengt ook uitdagingen met zich mee, want hoe leg je de puzzel met andere functies zoals recreatie, landbouw en bollenteelt? Door een zorgvuldige afweging en samenwerking met betrokken partijen krijgen deze uitdagingen een plek in het proces en kan de Noord-Hollandse binnenduinrand een nog grotere rol spelen in het behoud en de verbetering van de leefomgeving.
(bron: Landschapsstrategie Nationaal Park Hollandse Duinen, 2020)
Nationaal Park Hollandse Duinen: samen zorgen voor beleefbare natuur
Het Nationaal Park Hollandse Duinen beslaat het gebied van Hoek van Holland tot aan Hillegom, en van de strandduinen tot de landgoederen op de strandwallen meer landinwaarts. Het is een uniek gebied in Nederland, en ruim zestig partners werken samen om het gebied te beschermen en te ontwikkelen. Fabienne en Maja werken voor de stichting Nationaal Park Hollandse Duinen aan het opstellen van een nieuw uitvoeringsprogramma, waarin projecten staan die de partners de komende jaren uitvoeren.
Nationaal Park Hollandse Duinen heeft te maken met slechte staat van de natuur, verstedelijking er omheen, en toenemende recreatiedruk. Het is zoeken naar de balans: zorgen dat iedereen van de natuur kan genieten én zorgen voor de kwaliteit van die natuur. Hoe combineren we deze behoeften? In het uitvoeringsprogramma kijken we vanuit het gehele landschap naar de ontwikkelingen in het gebied en bij de partners. Hoe ontwikkelen we het gebied als één geheel? En hoe werken we samen aan gebiedsoverstijgende projecten – de dieren en planten (en mensen!) verspreiden zich namelijk over gemeentegrenzen heen.
Duin Horst & Weide: waar we natuur en cultuur samen koesteren
Een uitgebreid duingebied, eeuwenoude landgoederen en weidevogels in de polder en dat allemaal binnen het dichtbevolkte gebied van Zuid-Holland. Duin Horst & Weide is het bijzonder cultuurlandschap tussen Den Haag en Leiden. De kracht van Duin Horst & Weide is dat je de waarde van de drie landschappen apart én als combinatie kunt beleven: het duinlandschap, de bossen en het weidelandschap. Tegelijkertijd staat dit waardevolle landschap onder druk door klimaatverandering, de energietransitie, de woningbouwopgave (+15.000 woningen in Zuid-Holland), stikstofproblematiek, de groei van het verkeer en de toename van de behoefte aan schoon drinkwater. Daarnaast is er behoefte aan meer groen, en groen met kwaliteit en meer stad-land verbindingen waardoor ook de horsten en de weiden beter benut worden – dat zorgt ervoor dat minder mensen naar de duinen gaan, waar de natuur onder druk staat door alle bezoekers.
Rosanne werkt als programmamanager aan de Landschapstafel Duin Horst & Weide. Afgelopen half jaar heeft zij in opdracht van 6 gemeenten (Leiden, Den Haag, Wassenaar, Zoetermeer, Voorschoten en Leidschendam-Voorburg) samen met Staatsbosbeheer, Dunea en het Hoogheemraadschap gewerkt aan een nieuw uitvoeringsprogramma. Het uitvoeringsprogramma combineert realisme met ambitie en zet in op cofinanciering om dit waardevolle (cultuur)landschap te behouden en te versterken.
Onze meerwaarde in de duinen
Bij VINU werken we veel in het landelijk gebied. We zien dat onze opdrachten niet gaan over het simpelweg toevoegen van natuurgebied, maar dat er veel facetten bij komen kijken. Natuur gaat hand in hand met zonering en begrenzing: waar hebben maatregelen de meeste meerwaarde voor de natuur? En waar kunnen we bezoekers en inwoners de ruimte geven, en op welke plekken ook niet? De schaarste van ruimte staat centraal in onze opgaven. Natuur strijdt om een plekje met een drinkwaterinnamepunt, of een recreatiegebied, of landbouw.
Kortom, we staan voor de uitdaging om integraal te denken en de uitdagingen op het gebied van de klimaatopgave, stikstofopgave, water- en bodem sturend, drinkwateropgave en verstedelijking aan te gaan, en tegelijkertijd de kwaliteit van onze natuur (de duinen) niet uit het oog te verliezen door te veel te willen. Bij VINU werken we graag aan gebiedsgerichte opgaven, met veel verschillende stakeholders. Omdat wij erin geloven dat je met elkaar concrete uitvoeringsplannen moet opzetten om komende jaren het verschil te maken. We weten dat de puzzel complex is en dat er keuzes moeten worden gemaakt. Wij helpen partijen en hun gebiedspartners om samen een goede afweging te maken over welk belang waar voorrang verdient. Voor de duinen én voor alle mensen die van de duinen genieten.